Năm 2019, toàn tỉnh có 84/98 xã tổ chức tập trung và tích tụ đất đai (TTĐĐ), với tổng diện tích 1.857,6 ha. Đến hết năm 2020, tổng diện tích đất nông nghiệp được tập trung và tích tụ tăng lên 2.092,2ha. Trong đó, có 1.816 ha sản xuất lúa hàng hóa, 102,3 ha cây ăn quả, còn lại là diện tích sản xuất rau, củ, quả, hoa, cây cảnh và cây dược liệu.
Theo đánh giá của Ban Quản lý Khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao tỉnh, giai đoạn 2018-2020, hầu hết các huyện, thành phố, thị xã đều vượt kế hoạch về tập trung và TTĐĐ. Các mô hình tập trung ruộng đất đều có liên kết trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm, cho hiệu quả kinh tế cao hơn từ 15- 20% so với mô hình không có liên kết. HTX Nông sản Bảo An (thị trấn Vĩnh Trụ, Lý Nhân) là một trong những đơn vị thực hiện tốt khâu liên kết. HTX đã tập trung được hơn 3 ha đất, liên kết với các hộ nông dân một số xã thu mua sản phẩm, hằng tháng cung cấp cho thị trường từ 60-80 tấn rau gia vị, rau ăn lá các loại. Nông trại hữu cơ Happy Farm (Trác Văn, thị xã Duy Tiên) liên kết, cung cấp sản phẩm cho các trường học và công ty sản xuất cây dược liệu và một số loại rau, củ quả theo mùa.
Ở xã Trác Văn hiện nay, nhu cầu tập trung ruộng đất trong chăn nuôi bò sữa và trồng cây ăn quả, sản xuất rau hữu cơ đang tăng lên, nhưng nhiều hộ dân không thuê được quyền sử dụng đất do giá cho thuê tăng cao. Ông Nguyễn Văn Phóng, chủ Nông trại hữu cơ Happy Fram chia sẻ: Nhờ tập trung ruộng đất, chúng tôi đã đổi mới phương thức sản xuất nông nghiệp. Khó ở chỗ, quỹ đất nông nghiệp ngày càng bị thu hẹp, ruộng đất đã được chia ổn định cho các hộ dân. Để có quy mô lớn, cần tập trung đất từ nhiều hộ, mà không phải hộ nào trong vùng quy hoạch cũng muốn cho thuê quyền sử dụng đất.
Qua tìm hiểu thực tế tại nhiều địa phương cho thấy, yêu cầu về tái cơ cấu nông nghiệp, sản xuất nông nghiệp hàng hóa và quá trình cơ giới hóa sản xuất nông nghiệp đã và đang tạo động lực cho nông dân tích tụ, tập trung ruộng đất. Mô hình cánh đồng mẫu sản xuất lúa được mở rộng cũng nhờ nền tảng từ tập trung và TTĐĐ. Nhiều doanh nghiệp đã đồng hành với nông dân trong tỉnh sản xuất lúa chất lượng cao, lúa giống. Tuy nhiên, ngoài khu quy hoạch sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao thì rất ít doanh nghiệp đầu tư tập trung ruộng đất để sản xuất lúa, rau, củ quả ở những địa phương khác do vướng những thủ tục pháp lý theo quy định của Luật Đất đai. Các hộ dân cũng gặp những trở ngại về thời gian thuê đất cũng như hoàn thiện thủ tục pháp lý khi tích tụ ruộng đất.
Cũng như nhiều địa phương khác, huyện Thanh Liêm đang tích cực thực hiện chủ trương chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất lúa. Hỗ trợ thực hiện chủ trương này cần phải thực hiện được khâu tập trung và TTĐĐ. Theo bà Đỗ Thị Thanh Nga, Phó Trưởng phòng NN&PTNT huyện Thanh Liêm, động lực để tập trung và TTĐĐ chính là hiệu quả kinh tế. Nghĩa là, phải có mô hình sản xuất hiệu quả mới khuyến khích được nông dân TTĐĐ. Huyện Thanh Liêm đã có một số mô hình tập trung ruộng đất sản xuất các loại cây dược liệu và cây ăn quả. Tuy nhiên, không dễ để có những mô hình tập trung và TTĐĐ quy mô trên 3 ha, do diện tích đất manh mún.
Vì khó có những mô hình tập trung ruộng đất quy mô lớn, nên huyện Kim Bảng khuyến khích nông dân tập trung ruộng đất sản xuất lúa, rau, củ, quả theo điều kiện thực tế ở địa phương. Bà Lê Thị Phượng, Trưởng phòng NN&PTNT huyện Kim Bảng cho rằng: Vấn đề đặt ra trong tập trung ruộng đất không chỉ là khuyến khích sản xuất quy mô lớn, mà còn là giải pháp để tổ chức sản xuất hiệu quả. Đối với nông nghiệp, sản phẩm có tính chất đặc thù, nhiều sản phẩm cần tiêu thụ ngay sau khi thu hoạch hoặc phải sơ chế, chế biến. Thế nên, khi sản xuất quy mô lớn buộc phải tính đến vấn đề liên kết chặt chẽ giữa sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm thì mới khuyến khích đầu tư tập trung ruộng đất sản xuất, nhất là trong sản xuất các loại rau, củ, quả... Nhưng hiện nay, lĩnh vực chế biến nông sản chưa đáp ứng được yêu cầu.
Vì còn nhiều khó khăn và vướng mắc nên tiến độ tập trung ruộng đất còn chậm so với yêu cầu đặt ra. Nhiều mô hình tập trung ruộng đất thực hiện chưa đầy đủ thủ tục pháp lý, gây khó cho công tác quản lý và xử lý vướng mắc phát sinh. Có hộ nằm trong vùng quy hoạch tập trung ruộng đất, nhưng không muốn cho thuê quyền sử dụng đất và đặt ra những yêu cầu khó đáp ứng được. Nhà nước tạo điều kiện thuận lợi cho việc tập trung ruộng đất, song có hộ không thiết tha sản xuất nông nghiệp nhưng lại lo “sợ mất đất”, không muốn cho thuê hay nhượng quyền sử dụng cho hộ khác nên công tác tập trung và TTĐĐ gặp nhiều vướng mắc. Để được hỗ trợ, chủ mô hình phải đáp ứng được các yêu cầu (lập dự án, kế hoạch đánh giá tác động môi trường…), trong khi, năng lực tài chính, kinh nghiệm sản xuất và khả năng tiếp cận thị trường của nông dân còn hạn chế; các hợp tác xã sản xuất nông sản sạch mới đi vào hoạt động nên sản phẩm cung cấp ra thị trường chưa có sự ổn định; đa số các hộ nông dân thiếu vốn sản xuất... khiến cho nhiều nông dân và các tổ chức nông dân chưa yên tâm tập trung và TTĐĐ.
Tập trung và TTĐĐ là xu hướng tất yếu nhằm khơi thông nguồn lực đất đai, thúc đẩy phát triển sản xuất nông nghiệp quy mô lớn. Để nguồn lực này được khơi thông thì cần thực hiện nhiều giải pháp. Trong đó có vấn đề quản lý tốt quy hoạch sử dụng đất trong phát triển sản xuất nông nghiệp; thực thi hiệu quả cơ chế hỗ trợ về liên kết sản xuất; khuyến khích phát triển công nghiệp chế biến trong nông nghiệp và đổi mới phương thức tổ chức sản xuất nông nghiệp tập trung.
Một vấn đề hết sức quan trọng chính là cần có chính sách hợp lý để thúc đẩy tập trung và TTĐĐ. Vì, về cơ bản, đất sản xuất nông nghiệp hiện đã được giao quyền cho hộ gia đình để phát triển nông nghiệp. Do đó cần thúc đẩy việc liên kết nhiều hộ, liên kết tự nguyện để hình thành liên kết ngang, thu hút doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp để hình thành liên kết dọc. Nông dân tham gia liên kết bằng việc chuyển quyền sử dụng đất, cho thuê (ngắn hạn, dài hạn), hoặc góp vốn cổ phần cùng doanh nghiệp, nên rất cần cơ chế, chính sách, cơ sở pháp lý nhằm tạo điều kiện cho thị trường đất đai hoạt động và bảo đảm, bảo vệ quyền lợi của nông dân trong quá trình tập trung ruộng đất. Bên cạnh đó, cần chính sách trợ giúp giao dịch quyền sử dụng đất nông nghiệp để nâng cao hiệu suất sử dụng đất trong trường hợp chủ sử dụng muốn giữ đất nhưng không có ý định sử dụng đất nông nghiệp.
Quá trình tập trung và TTĐĐ đã và đang góp phần thúc đẩy phát triển nông nghiệp. Tuy nhiên, quá trình thực hiện đang gặp phải nhiều vấn đề phức tạp, khó khăn, cần giải quyết bằng cơ chế, chính sách, với các biện pháp cụ thể, nhằm bảo đảm quyền lợi và nghĩa vụ của người dân khi tích tụ và tập trung ruộng đất.
Theo Báo Hà Nam Online
Tổng số điểm của bài viết là: 0 trong 0 đánh giá
Những tin mới hơn
Những tin cũ hơn